Bệnh vôi hóa đốt sống lưng và cách chữa trị

Bệnh vôi hóa đốt sống lưng là một trong những bệnh xương khớp phổ biến hiện nay.  Hiện nay vẫn chưa có loại thuốc đặc trị chữa khỏi bệnh lý này. Tuy nhiên khi được điều trị sớm, kết hợp dinh dưỡng đầy đủ và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh vẫn có hi vọng hồi phục cao.

Vôi hóa đốt sống lưng là bệnh gì?

Theo nhận định của Y học hiện đại, hiện tượng vôi hóa đốt sống lưng là tình trạng hệ thống các dây chằng bám vào mấu gai, mấu ngang của cột sống. Lâu dài các vị trí này lắng tụ canxi và gây ra những khó khăn ảnh hưởng đến vận động của bệnh nhân. Lúc nầy các dây thần kinh, mạch máu cũng bị các gai này chèn ép gây ra những cơn đau âm ỉ cho người bệnh. 

Vôi hóa đốt sống lưng là hiện tượng lão hóa tự nhiên, có tỷ lệ xảy ra cao hơn ở những người bệnh nằm trong độ tuổi từ 50 – 70 tuổi. Bệnh cũng chịu xúc tác từ nguyên do nhiễm trùng, hoặc dây chằng vùng cột sống bị quá tải. Những vị trí vô hóa thường gặp là vôi hóa đốt sống lưng và vôi hóa đốt sống cổ.

Người bệnh bị vôi hóa đốt sống lưng có thể tiến triển thành bệnh lý gai cột sống mãn tính. Ngoài ra, tình trạng vôi hóa chuyển biến xâu hơn còn có thể phát sinh nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Hẹp tủy sống: Biến chứng này xảy ra khi các gai xương xâm chiếm vào không gian của tủy sống. Những triệu chứng kèm theo là: đau đầu, đau nhức thắt lưng cho đến bả vai, cử động uể oải.
• Chèn ép dây thần kinh: Khi các gai xương chèn ép lên hệ thống rễ dây thần kinh, người bệnh sẽ xuất hiện các cơn đau cấp tính ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động chi dưới, tiên lượng xấu có khả năng chèn ép hệ thần kinh tọa.
• Bại liệt, tàn phế: Trong những trường hợp dây thần kinh chi phối vận động chi dưới bị chèn ép và tổn thương nghiêm trọng, người bệnh có nguy cơ bị liệt một phần, hoặc tàn phế vĩnh viễn.

Bệnh vôi hóa cột sống không chỉ gây ra tình trạng đau nhức khó chịu cho người bệnh mà còn ảnh hưởng đến hoạt động của các chi. Hệ thần kinh nối liền từ đốt sống lưng đến não bộ khi bị ảnh hưởng sẽ gây ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, ù tai, giảm trí nhớ… 

Chính bởi những biến chứng nguy hiểm của bệnh vôi hóa đốt sống kể trên mà người bệnh tuyệt đối không được chủ quan khi mắc phải bệnh lý này. Điều trị càng sớm sẽ mang đến hi họng chữa trị dứt điểm và triệt để, giúp người bệnh sớm lấy lại sinh hoạt bình thường.

Nhận biết các triệu chứng vôi hóa đốt sống lưng

Bệnh vôi hóa đốt sống lưng có biểu hiện khác nhau ở từng trường hợp nặng hay nhẹ. Không chỉ có các triệu chứng cơ bản là cơn đau tập trung ở vùng cổ và thắt lưng, những dấu hiệu nhận biết người bệnh bị vôi hóa đốt sống lưng gồm có:

• Dùng tay ấn vào vị trí bị đau nhận thấy phần lồi lên, đây chính là các gai xương gây đau đớn cho người bệnh.
• Củ động tay và chân kém linh hoạt do dây thần kinh chi phối vận động bị chèn ép, đặc biệt bộ phận thắt lưng đến mông, đùi và chân bị đau nhức từ ảnh hưởng vôi hóa đốt sống.
• Cảm giác tê ở bì ở thắt lưng lan xuống chi dưới khi các gai xương chịu áp lực ảnh hưởng đến dây thần kinh. 
• Nếu người bệnh bị vôi hóa đốt sống lưng và thoát vị đĩa đệm, xẹp đốt sống lưng đồng thời có thể kèm theo triệu chứng biến dạng cột sống, gù vẹo cột sống.
• Đại tiện tiểu tiện mất kiểm soát do hoạt động của ống tủy bị thu hẹp lại.

Nguyên nhân vôi hóa đốt sống lưng

Do xương khớp lão hóa: Những nguyên nhân chính gây vôi hóa đốt sống lưng xuất phát từ quá trình thoái hóa cột sống. Khi tuổi tác càng cao, cấu trúc xương khớp của người bệnh sẽ càng bị suy giảm về cấu tạo và chức năng. Càng lớn tuổi, tình trạng vôi hóa càng chuyển biến xấu do cơ thể người bệnh đã không còn khả năng sản xuất ra các chất và tế bào tái tạo xương khớp.

Do chấn thương: Tùy vào mức độ chấn thương mà tình trạng vôi hóa đốt sống lưng nặng hay nhẹ. Đối với những người trẻ tuổi, tổn thương tại các khớp xương có thể hồi phục nhanh chóng hơn so với người ở độ tuổi trung niên và cao niên. Ở những đối tượng lớn tuổi hơn, chấn thương có thể gây nên sự vôi hóa, xuất hiện gai xương tại vùng bị tổn thương thay vì tự hồi phục.

Hiện tượng lắng đọng canxi: Một nguyên nhân gây vôi hóa đốt sống lưng khá phổ biến là tình trạng xương khớp bị lắng đọng canxi. Chủ yếu nằm tại vị trí dây chằng, gân và cơ nằm gần đốt sống, tinh thể canxi lắng đọng cưới dạng calcipyrophosphat. Hiện tượng này tiếp diễn lâu ngày sẽ hình thành các gai xương.

Chẩn đoán và điều trị bệnh vôi hóa đốt sống lưng

Phương pháp chẩn đoán bệnh vôi hóa đốt sống lưng

Điều trị bệnh vôi hóa đốt sống lưng bằng thuốc Tây

Những loại thuốc điều trị bệnh vôi hóa đốt sống lưng không có tác dụng ngăn cản quá trình vôi hóa mà chủ yếu chỉ có tác dụng giản đau. Một số loại thuốc được chỉ định như Glucosamine được sử dụng để hỗ trợ quá trình làm tăng trưởng khớp và sụn, giúp bệnh nhân giảm thiểu cơn đau nhức khó chịu.

Ngoài ra nhóm thuốc giãn cơ cũng được chỉ định sử dụng cho những trường hợp bệnh lý gây chèn ép lên hệ thần kinh trung ương, các hoạt động co thắt cơ bắp trở nên khó khăn. Nhóm thuốc giãn cơ cũng có tác dụng nhất định đến hệ thần kinh, giúp an thần, giảm đau tức thì. Nhóm thuốc thường được kê đơn sử dụng gồm có Metaxalone, Chlorzoxazone…

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tân dược không phải là giải pháp hiệu quả có thể áp dụng lâu dài. Đối với những giai đoạn bệnh chưa tiến triển nghiêm trọng, người bệnh có thể kết hợp điều trị bằng cách tập luyện thể dục thể thao, sử dụng thuốc giảm đau tạm thời.

Các bài tập vật lý trị liệu được hướng dẫn sẽ làm chậm quá trình thoái hóa xương khớp, cải thiện cơn đau dần dần. Ngoài ra, một số phương pháp khác còn được áp dụng như: chiếu đèn, chiếu tia hồng ngoại được chỉ định cho những trường hợp người bệnh đã điều trị bằng thuốc nhưng không hiệu quả. 

Điều trị bệnh vôi hóa đốt sống lưng bằng thuốc Nam

Các phương thuốc Nam dân giã có tác dụng tương đối hiệu quả trong điều trị bệnh vôi hóa đốt sống lưng ở giai đoạn khởi phát. Tuy nhiên với phương pháp này, người bệnh nên kiên trì sử dụng trong thời gian dài để nhận thấy những thay đổi. Có thể tham khảo một số bài thuốc chữa vôi hóa đốt sống lưng theo hướng dẫn sau:

Cây chìa vôi: Người bệnh có thể sử dụng cây chìa vôi giã nát và đắp lên vùng đốt sống lưng bị đau nhức. Hoặc sử dụng bài thuốc kết hợp từ 50 gram cây chìa vôi, dền gai, lá lốt, tầm gử, cỏ xước mỗi loại 30 gram đem sắc uống liên tục 3 lần/ngày. Uống liên tục trong vòng 30 ngày để nhận thấy hiệu quả.

Cây hương nhu tía: Đem giã nát hương nhu tía với mật ong đắp lên vùng bị đau 30 phút. Hoặc sắc thuốc uống từ hương nhu tía, cà gai leo, cỏ xước, sâm ngọc linh, thiên niên kiện, mỗi loại 30 gram đem phơi khô đun với nước. Người bệnh uống liên tục trong 1 tháng để thuốc thẩm thấu vào cơ thể phát huy hiệu quả.

Đu đủ: Người bệnh sử dụng 1 quả đu đủ chín vừa cắt làm đôi, cho hạt vào miếng vải rồi xát mạnh cho bong phần màng bọc ngoài. Sau đó người đem phần hạt này đi giã nát rồi đắp lên vùng bị vôi hóa khoảng 30 phút, rửa sạch và nghỉ ngơi.

Ngải cứu: Loại thảo dược này có tác dụng giảm đau, chống sưng, chống viêm rất hiệu quả nên thường được sử dụng trong các bài thuốc nam chữa bệnh đau lưng; gai cột sống; thoái hóa khớp… Người bệnh chỉ việc dùng ngải cứu rang muối đắp lên vùng lưng bị đau hằng ngày.

Cây dền gai: Là loại dược liệu quý có chứa rất nhiều canxi và vitamin khoáng chất. Người bệnh có thể sử dụng dền gai kết hợp với lá lốt, cây sài đất, thiên nhiên kiện, cỏ xước và thổ phục linh sắc thuốc uống mỗi ngày giúp giảm đau do vôi hóa cột sống rất hiệu quả.

Thuốc Đông Y điều trị vôi hóa đốt sống lưng

Bài thuốc 1: Quyên tý thang

Chuẩn bị

• Khương hoạt: 8g
• Phòng phong: 8g
• Trích Cam thảo: 4g
• Gừng: 4 lát
• Đương quy: 12g
• Đại táo: 3 quả
• Khương hoàng: 12g
• Xích thược: 12g
• Hoàng kỳ: 20g

Thực hiện

• Đem tất cả các vị thuốc rửa sạch và để ráo nước
• Đun nước đến khi hỗn hợp cạn còn 2/3 ấm thì lọc thuốc uống
• Công dụng của bài thuốc là bổ khí huyết, trừ phong thấp, người bệnh uống liên tục trong 1 tháng sẽ nhận thấy hiệu quả giảm đau nhức đáng kể.

Bài thuốc 2: Độc hoạt ký sinh thang 

• Độc hoạt: 8g
• Phòng phong: 8g
• Tang ký sinh: 20g
• Tần giao: 12g
• Tế tân: 4g
• Đỗ trọng: 12g
• Đương quy: 12g
• Đảng sâm: 8g
• Cam thảo: 6g
• Phục linh: 12g
• Quế tâm: 4g
• Bạch thược: 12g
• Xuyên khung: 8g
• Ngưu tất: 8g
• Sinh địa: 8g

Thực hiện

• Đem tất cả các vị thuốc rửa sạch và để ráo nước
• Đun nước đến khi hỗn hợp cạn còn 2/3 ấm thì lọc thuốc uống
• Uống làm ba lần trong ngày, có thể giảm nhẹ các triệu chứng vôi hóa cột sống, trừ phong thấp; chữa đau khớp; bệnh thần kinh; bổ can thận, bổ khí huyết.

Bài thuốc 3: Lục vị hoàn hoàng

Chuẩn bị

• Thục địa: 20 – 32g
• Sơn thù: 10 – 16g
• Trạch tả: 8 – 12g
• Hoài sơn: 10 – 16g
• Phục linh: 8 – 12g
• Đơn bì: 8 – 12g

Thực hiện

• Người bệnh đem các vị thuốc rửa sạch và để ráo nước
• Đung thuốc cho đến khi hỗn hợp cạn còn 2/3 ấm thì lọc thuốc uống
• Uống mỗi ngày, người bệnh cần kiên trì thực hiện mới nhận thấy được hiệu quả trong thời gian sử dụng bài thuốc.

Người bị vôi hóa đốt sống nên ăn gì và nên kiêng ăn gì?

• Thực phẩm tốt cho người bị vôi hóa đốt sống

Người bệnh nên bổ sung thực phẩm giàu calo, protein, vitamin D và canxi,… đây là những thành phần dưỡng chất quan trọng góp phần hoàn thiện cấu trúc của hệ xương. Thực phẩm giàu canxi rất cần thiết cho người bệnh vôi hóa đốt sống. Những nhóm thực phẩm giàu canxi bao gồm các loại hải sản như tôm cu, cá hoặc xương bò, xương lợn,…

Các loại rau, củ: Người bị vôi hóa đốt sống nên bổ sung đầy đủ các loại rau củ để tăng cường chất xơ và vitamin hỗ trợ hoạt động hấp thụ canxi. Chủ yếu nguồn vitamin và chất xơ đến từ cà chua, cà rốt, bí đỏ, củ rền hay cải xanh,… nhóm rau củ này rất giàu vitamin A, C, E, K sẽ hỗ trợ xương khớp khỏe, đồng thời giảm triệu chứng viêm khớp, làm chậm tiến trình vôi hóa đốt sống lưng.

Trái cây: Nhóm tái cây có chứa nguồn vitamin C dồi dào gồm bưởi, dưa hay đu đủ, ổi, cam,… không chỉ tăng sức đề kháng cho người bệnh, các hoạt chất được sản sinh sau khi bổ sung vitamin C cũng có tác dụng ức chế cơn đau, kháng viêm hiệu quả. 

Sữa và chế phẩm từ sữa: Sữa bò và sữa chua đều là nguồn cung cấp canxi có lợi cho người bệnh vôi hóa đốt sống lưng. Ngoài ra người bệnh cũng nên uống sữa đậu nành để phòng ngừa biến chứng loãng xương phát sinh sau khi vôi hóa đốt sống.

• Thực phẩm không tốt cho người bị vôi hóa đốt sống

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bệnh vôi hóa đốt sống nên hạn chế ăn các món ăn có chứa nhiều đường và tinh bột. Nếu được bác sĩ điều trị lên danh sách các món ăn kiêng trong thời gian điều trị, bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối. Cụ thể các nhóm thực phẩm không nên ăn khi bị vôi hóa đốt sống là:

• Thức ăn cay nóng.
• Thứ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ
• Đồ uống có cồn (bia rượu, rượu trái cây)
• Chất kích thích
• Thực phẩm có nhiều chất đạm.

Lưu ý để điều trị vôi hóa đốt sống lưng đạt hiệu quả

Ngoài việc tuân thủ những nguyên tắc điều trị và ăn uống kể trên, ảnh hưởng từ lối sống và thói quen của người bệnh sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến kết quả điều trị. Theo các chuyên gia xương khớp, bệnh nhân nên tuân thủ một số lưu ý sau để có những thay đổi tích cực trong điều trị:

• Người bệnh nên thay đổi tư thế sinh hoạt, lao động khoa học.
• Không enen ngồi lâu, đứng lâu một tư thế, không nên mang vác nặng quá mức.
• Hạn chế thay đổi các tư thế, động tác đột ngột gây tổn thương cột sống.
• Duy trì mức cân nặng lý tưởng, tránh tình trạng tăng cân quá nhanh hay béo phì.
• Người bệnh nên tập luyện, chơi các môn thể thao vừa sức để cải thiện độ dẻo dai.
• Trong trường hợp cột sống có dấu hiệu dị dạng nên tìm đến bác sĩ để được kiểm tra sớm.
• Điều trị bệnh lý kèm theo tại đốt sống nếu có ( như viêm cột sống, thoái hóa, gai cột sống) để ngăn ngừa triệu chứng tái phát.

Sau khi đến các cơ sở y tế và được chẩn đoán bị vôi hóa đốt sống, người bệnh phải tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị của bác sĩ. Bệnh lý có thể tái phát nếu sau điều trị, bệnh nhân không duy trì lối sống và sinh hoạt lành mạnh. Trong suốt quá trình chữa bệnh, bệnh nhân cần chủ động thăm khám định kỳ và thực hiện đúng những hướng dẫn của bác sĩ điều trị để có thể phục hồi thể trạng tốt nhất.