Áp xe quanh chân răng có ổ – Nguyên nhân và cách điều trị

Áp xe quanh chân răng có ổ xảy ra do nhiễm trùng vi khuẩn ở quanh chân răng. Tình trạng này có thể gây đau nhói hoặc đau dữ dội khiến người bệnh khó nhai. Việc điều trị thường bao gồm kháng sinh, dẫn lưu mủ hoặc các thủ thuật nha khoa khác.

Áp xe quanh chân răng có ổ là gì?

Áp xe răng là sự tích tụ mủ hình thành bên trong răng, chân răng hoặc nướu. Áp xe quanh chân răng là một phản ứng viêm với sự tích tụ mủ ở chân răng bị nhiễm trùng. Tình trạng này nếu không được điều trị phù hợp có thể dẫn đến chết tủy răng và mất răng vĩnh viễn.

Về cơ bản, áp xe quanh chân răng có ổ là tình trạng nhiễm trùng cấp tính và cần điều trị nha khoa ngay lập tức. Tình trạng này thường phổ biến ở trẻ em nhưng có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, kể cả người cao tuổi.

Nếu không có biện pháp điều trị phù hợp, tình trạng này có thể gây áp xe nha chu, ảnh hưởng đến xương ổ răng, gây đau đớn lan đến tai hoặc cổ. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, áp xe quanh chân răng có ổ mủ có thể đe dọa đến tính mạng.

Nguyên nhân gây áp xe quanh chân răng có ổ

Một chiếc răng có 3 lớp mô ở phần thân răng (phần nhìn thấy được) là men răng, ngà răng và tủy răng. Tủy răng là phần quan trọng nhất của răng nằm bên dưới lớp men và lớp ngà răng bị khoáng hóa. Tủy chịu trách nhiệm về dinh dưỡng, cung cấp thần kinh, máu và các cơ chế bảo vệ của răng.

Tình trạng xói mòn các lớp bên ngoài của răng và tăng sinh vi khuẩn bên trong khoang răng được gọi là sâu răng. Khi bệnh tiến triển, vi khuẩn di chuyển qua ngà răng và men răng, đi về phía tủy răng, tấn công tủy răng dẫn đến một phản ứng viêm cấp tính bên trong mô tủy. Điều này gây tổn thương tủy, chết tủy, mất nguồn cung cấp máu, cung cấp thần kinh và cơ chế bảo vệ của răng.

Khi vi khuẩn, nhiễm trùng đi qua chân răng tiến về phía xương ổ răng sẽ gây ra tình trạng áp xe quanh chân răng.

Các yếu tố rủi ro tăng nguy cơ áp xe quanh chân răng có ổ:

Áp xe quanh chân răng có ổ xảy ra khi bệnh sâu răng hoặc nứt trong răng không được điều trị. Ngoài sự xâm nhập của vi khuẩn, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ áp xe quanh chân răng, bao gồm:

• Vệ sinh răng miệng không sạch sẽ: Không đánh răng thường xuyên và không sử dụng chỉ nha khoa có thể làm tăng nguy cơ sâu răng và áp xe quanh chân răng.
• Tiêu thụ thực phẩm và đồ uống có đường: Các loại bánh ngọt, nước ngọt hoặc các loại thực phẩm vị ngọt khác có thể làm tăng nguy cơ sâu răng và áp xe. Ngoài ra, thực phẩm dính vào răng trong một thời gian dài như trái cây hoặc bánh quy cũng có thể làm tăng nguy cơ sâu răng.
• Miệng khô: Nước bọt hỗ trợ vệ sinh răng, chống lại axit do vi khuẩn tạo ra và hỗ trợ bảo vệ răng. Do đó, khô miệng thường xuyên, điều kiện sức khỏe hoặc uống rượu, hút thuốc,… đều có thể gây tổn thương răng và gây áp xe.
• Có thói quen nghiến răng: Các chấn thương thực thể, nhai thức ăn cứng như đá, kẹo cứng hoặc nghiến răng đều có thể dẫn đến các vết nứt răng. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào răng và gây áp xe quanh chân răng.
• Răng trám bị vỡ: Các mảnh vụn trám răng, thức ăn và mảng bám có thể tích tụ và bám vào kẽ răng. Điều này làm tăng nguy cơ sâu răng, áp xe quanh chân răng có ổ mủ.
• Các điều kiện y tế: Ợ nóng, trào ngược dạ dày thực quản có thể gây mòn men răng, làm lộ ngà răng, dẫn đến sâu răng và làm tăng nguy cơ áp xe.

Dấu hiệu và triệu chứng áp xe quanh chân răng có ổ

Một áp xe quanh chân răng nhỏ có thể không có triệu chứng ngoài lịch sử bệnh lý sâu răng và đau liên quan đến sâu răng. Tuy nhiên, trong trường hợp áp xe quanh chân răng có ổ, người bệnh có thể cảm thấy đau dữ dội. Cơn đau thường được mô tả là đau nhói một cách bất ngờ, tự nhiên.

Một số người bệnh có thể cảm thấy răng trở nên mềm khi áp dụng lực và việc nhai từ khu vực bị ảnh hưởng trở nên khó khăn hơn. Bên cạnh đó, chiếc răng bị áp xe quanh chân răng có thể hơi nhô ra khỏi nướu.

Ngoài ra, trong các trường hợp nghiêm trọng, cơn đau có thể lan đến cổ, hàm và tai.

Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Đau dai dẳng
• Sử dụng đồ ăn và đồ uống nóng có thể gây đau
• Cắn hoặc nhai ở vùng ảnh hưởng gây đau
• Sưng và đỏ ở mặt
• Răng bị ảnh hưởng đổi màu và trở nên lung lay
• Hôi miệng và có mùi hôi trong miệng
• Sưng các hạch bạch huyết ở hàm dưới và cổ
• Khó thở và khó nuốt

Trong một số ít trường hợp, ổ áp xe có thể tạo thành một đường mở trên nướu hoặc da để dẫn lưu mủ. Tuy nhiên, đường mở này thường không thể dẫn lưu mủ không hoàn toàn. Điều này có thể gây áp xe quanh chân răng mạn tính và tăng nguy cơ biến chứng.

Áp xe quanh chân răng có ổ có nguy hiểm không?

Áp xe quanh chân răng không được điều trị phù hợp có thể lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là đe dọa đến tính mạng. Một số biến chứng phổ biến bao gồm:

• U nang quanh chân răng: Áp xe mạn tính có thể gây phát triển u nang răng hoặc các bệnh như viêm xương.
• Viêm xoang hàm trên: Nhiễm trùng có thể lan sang xoang hàm trên dẫn đến tình trạng viêm xoang hàm trên, đau đầu, chảy nước mũi có mùi hôi và sốt.
• Viêm xương tủy xương: Đây là một bệnh nhiễm trùng xương xảy ra do sự lây lan của vi khuẩn áp xe quanh chân răng có ổ qua đường máu và đi vào xương.
• Nhiễm trùng huyết: Trong một số trường hợp tình trạng áp xe quanh chân răng có thể dẫn đến nhiễm trùng máu, nhiễm trùng xoang, viêm xoang hàm trên và viêm cổ.

Đau thắt ngực do bệnh động mạch vành (hay còn gọi là đau thắt ngực Ludwig): Tình trạng này xảy ra do sự lây lan của vi khuẩn áp xe vào sàn miệng, bên dưới lưỡi. Tình trạng này có thể dẫn đến tắc nghẽn đường thở và đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên, đau thắt ngực Ludwig rất hiếm khi xảy ra.

Chẩn đoán tình trạng áp xe quanh chân răng có ổ

Để chẩn đoán tình trạng áp xe quanh chân răng, bác sĩ có thể kiểm tra răng và nướu bị tổn thương. Đôi khi rất khó để phân biệt áp xe nha chu và áp xe quanh chân răng. Do đó, nha sĩ thường đề nghị người bệnh thực hiện một số kiểm tra lâm sàng bao gồm:

• Khám bằng tay: Nha sĩ sẽ sử dụng tay để xác định vị trí của áp xe quanh chân răng. Vị trí áp xe sẽ đau đớn khi có lực tác động.
• Kiểm tra bộ gõ: Nha sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ để gõ vào răng bị ảnh hưởng. Răng áp xe sẽ đau khi gõ hoặc ấn vào.
• X – quang: Xét nghiệm hình ảnh này có thể xác định áp xe quanh chân răng không ổ hay có ổ. Áp xe có ổ thường gây thay đổi bên trong mô xương xung quanh quanh chân răng.
• Chụp CT: Thường được chỉ định cho các trường hợp nghi ngờ nhiễm trùng đã lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Biện pháp điều trị áp xe quanh chân răng có ổ

Áp xe quanh chân răng có ổ sẽ không tự khỏi và nếu không được điều trị có thể lây lan đến các khu vực khác như hàm và cổ. Do đó người bệnh nghi ngờ hoặc có dấu hiệu áp xe nên đến gặp nha sĩ càng sớm càng tốt.

Ngoài ra, áp xe quanh chân răng cũng không thể điều trị tại nhà. Vì vậy đến gặp nha sĩ để được giảm đau và điều trị phù hợp. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng, biện pháp điều trị có thể bao gồm:

– Dẫn lưu áp xe:

Trong trường hợp áp xe quanh răng lớn, nha sĩ có thể thực hiện thủ thuật dẫn lưu áp xe qua vết cắt nhỏ ở nướu. Sau đó, nha sĩ sẽ làm sạch khu vực tổn thương bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát trùng chuyên dụng.

Dẫn lưu áp xe là giải pháp tạm  thời để giảm đau và tăng tốc độ chữa lành. Do đó, người bệnh vẫn cần thực hiện các biện pháp điều trị bổ sung sau thủ thuật.

– Điều trị tủy:

Đây là phương pháp làm sạch ống tủy răng bằng các loại dụng cụ nha khoa và dung dịch khử trùng. Mục đích của thủ thuật này loại bỏ các mô tủy bị viêm hoặc chết để điều trị tình trạng nhiễm trùng.

– Nhổ răng:

Trong các trường hợp áp xe nghiêm trọng gây hư hỏng răng, người bệnh có thể cần nhổ răng bị ảnh hưởng để loại bỏ nhiễm trùng.

– Thuốc điều trị:

Thuốc chống viêm không Steroid (NSAID) thường được chỉ định để giảm đau và viêm. Các loại thuốc phổ biến bao gồm Acetaminophen, Ibuprofen, Diclofenac và Naproxen.

Thuốc kháng sinh thường được chỉ định cho các trường hợp áp xe quanh chân răng nghiêm trọng hoặc đã lan sang các bộ phận khác của cơ thể như cổ để giúp kiểm soát nhiễm trùng. Loại kháng sinh được sử dụng phổ biến nhất bao gồm Amoxicillin, Metronidazole và Clindamycin.

Phòng ngừa áp xe quanh chân răng

Áp xe quanh chân răng có ổ là một biến chứng của sâu răng. Do đó, để ngăn ngừa tình trạng áp xe, người bệnh cần chăm sóc, bảo vệ răng không bị tổn thương. Một số lưu ý phòng ngừa bao gồm:

• Đánh răng và sử dụng chỉ nha khoa thường xuyên: Đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày bằng bàn chải đánh răng có lông mềm và sử dụng kem đánh răng có Fluoride. Ngoài ra, sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch các khoảng trống giữa răng mà bàn chải không thể tiếp cận.
• Ăn các loại thực phẩm lành mạnh: Ăn một chế độ ăn uống cân bằng có chứa nhiều loại thực phẩm khác nhau. Ngoài ra, hạn chế thực phẩm và đồ uống có đường hoặc axit.
• Kiểm tra răng miệng định kỳ: Khám và kiểm tra nha khoa ít nhất 6 tháng mỗi lần để làm sạch răng chuyên nghiệp và kiểm tra các bệnh lý. Điều này có thể phát hiện sâu răng và có biện pháp điều trị, phòng ngừa phù hợp.

Áp xe quanh chân răng có ổ có thể lây lan sang các khu vực khác và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Do đó, nếu nhận thấy các dấu hiệu áp xe hoặc đau răng dữ dội, hãy đến gặp nha sĩ càng sớm càng tốt.