Áp xe vùng lợi chân răng và cách điều trị hiệu quả

Áp xe vùng lợi chân răng là tình trạng vi khuẩn xâm nhập vào chân răng, gây nhiễm trùng mô nướu xung quanh và hình thành ổ mủ. Bệnh lý này có thể gây đau nhức răng, ê buốt, nóng sốt, mệt mỏi, hôi miệng và sưng hạch ở cổ. Để làm giảm mức độ tổn thương và ngăn ngừa biến chứng, cần trích rạch mủ, rút tủy, nhổ răng và dùng kháng sinh trong thời gian sớm nhất.

Áp xe vùng lợi chân răng là gì?

Áp xe vùng lợi chân răng là một dạng thường gặp của bệnh áp xe răng. Loại áp xe này thường xảy ra khi vi khuẩn gây sâu răng xâm nhập vào tủy, sau đó lây lan sang mô nướu bao xung quanh chân răng, gây nhiễm trùng và hình thành ổ mủ.

Áp xe vùng lợi chân răng thường xảy ra do sâu răng tiến triển, chấn thương hoặc do điều trị nội nha (rút tủy răng) thất bại. Mức độ tổn thương, kích thước ổ mủ và triệu chứng lâm sàng của tình trạng này phụ thuộc vào cơ địa, sức khỏe răng miệng và thể trạng của từng trường hợp.

Ở những người có hệ miễn dịch suy yếu, áp xe có thể phát triển nhanh, gây ổ mủ lớn và đau nhức nghiêm trọng. Ngoài ra ở những đối tượng này, vi khuẩn gây nhiễm trùng có khả năng lây lan đến các cơ quan xung quanh và làm phát sinh các biến chứng nặng nề.

Nếu được can thiệp sớm, áp xe vùng lợi chân răng có thể được kiểm soát và điều trị dứt điểm. Tuy nhiên ở những trường hợp không tiến hành điều trị, bệnh có thể gây hư hại răng vĩnh viễn, khiến nhiễm trùng lan rộng và đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

Triệu chứng nhận biết áp xe vùng lợi chân răng

Khác với các bệnh lý nha khoa thông thường, áp xe răng thường gây ra các triệu chứng đột ngột và có mức độ nặng nề.

Một số triệu chứng thường gặp của áp xe vùng lợi chân răng:

• Răng bị đau nhức dữ dội và dai dẳng. Ở một số trường hợp cơn đau có thể bùng lên đột ngột và có xu hướng lan tỏa rộng đến xương hàm, tai và cổ.
• Răng ê buốt, khó chịu khi nhai
• Sưng nướu và nóng rát
• Hơi thở có mùi hôi
• Mặt và vùng má bị sưng
• Sốt
• Mệt mỏi
• Toàn thân đau nhức

Nguyên nhân và Yếu tố rủi ro

Nguyên nhân trực tiếp gây áp xe vùng lợi là do vi khuẩn xâm nhập vào tủy răng, sau đó vi khuẩn di chuyển xuống chân răng và gây nhiễm trùng vùng lợi bao xung quanh.

Một số nguyên nhân có thể gây áp xe vùng lợi chân răng thường gặp, bao gồm:

• Chấn thương: Chấn thương có thể gây nứt chân răng, tạo điều kiện để vi khuẩn xâm nhập vào ngà răng, tủy răng và gây nhiễm trùng.
• Sâu răng tiến triển: Thông thường, vi khuẩn gây sâu răng chỉ tấn công vào men răng và gây ra các đốm đen trên bề mặt. Tuy nhiên nếu không can thiệp điều trị, vi khuẩn có thể xâm nhập vào bên trong tủy răng và gây hoại tử tủy. Sau đó vi khuẩn tiếp tục di chuyển xuống vùng lợi xung quanh chân răng, gây nhiễm trùng và hình thành áp xe.
• Điều trị nội nha thất bại: Điều trị nội nha là thủ thuật rút dịch tủy bị viêm nhiễm nhằm bảo tồn răng và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên nếu gặp sai lầm trong quá trình thực hiện (khoang tủy chưa được diệt khuẩn, dịch tủy bị sót lại,…) vi khuẩn có thể gây ra hiện tượng tái nhiễm và hình thành ổ áp xe ở vùng lợi quanh chân răng.

Ngoài các nguyên nhân kể trên, bệnh áp xe ở vùng lợi chân răng còn có thể khởi phát do những yếu tố rủi ro sau:

• Vệ sinh răng miệng kém: Vệ sinh răng miệng kém là điều kiện thuận lợi giúp tăng sinh mảng bám và kích thích hại khuẩn bùng phát mạnh. Số lượng hại khuẩn trong khoang miệng tăng lên có thể thúc đẩy tiến triển của bệnh sâu răng và tăng nguy cơ hình thành ổ áp xe.
• Giảm bài tiết nước bọt: Nước bọt không chỉ chứa enzyme giúp làm mềm thức ăn mà còn trung hòa axit do hại khuẩn bài tiết và bảo vệ sức khỏe răng miệng. Chính vì vậy các thói quen gây giảm bài tiết nước bọt (uống ít nước, hút thuốc lá, sử dụng một số loại thuốc điều trị,…) có thể khiến hại khuẩn bùng phát mạnh và tăng nguy cơ áp xe răng.
• Chế độ ăn nhiều đường: Bổ sung các thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường (tinh bột, socola, bánh kẹo, nước ngọt có gas,…) có thể tăng hình thành mảng bám ở kẽ răng và kích thích vi khuẩn Streptococcus mutans bùng phát mạnh. Ở những người bị sâu răng, chế độ ăn nhiều đường còn thúc đẩy quá trình hủy khoáng, gây viêm nhiễm tủy và hình thành áp xe.

Áp xe vùng lợi chân răng có nguy hiểm không?

Áp xe vùng lợi chân răng không thể tự thuyên giảm mà cần phải can thiệp điều trị. Nếu không khắc phục kịp thời, vi khuẩn có thể lan tỏa rộng và gây ra các biến chứng nặng nề như:

• Nhiễm trùng lây lan: Vi khuẩn từ ổ mủ có thể lan tỏa đến xoang hàm, sàn miệng, xương ổ răng,… và các vị trí khác. Với những đối tượng có hệ miễn dịch kém, tình trạng nhiễm trùng có xu hướng lan tỏa nhanh và ảnh hưởng đến phạm vi rộng hơn.
• Nhiễm trùng huyết: Ở một số ít trường hợp, vi khuẩn có thể xâm nhập vào hệ tuần hoàn và gây nhiễm trùng huyết. Đây là biến chứng rất nặng nề, có thể gây suy hô hấp, trụy tim mạch và tử vong.
• Áp xe răng bị vỡ: Áp xe răng bị vỡ xảy ra khi không can thiệp điều trị kịp thời. Sau khi ổ mủ vỡ, triệu chứng đau nhức và khó chịu sẽ thuyên giảm rõ rệt. Tuy nhiên khi bị vỡ một cách thụ động, vi khuẩn trong ổ mủ có khả năng lây lan rộng, tăng nguy cơ tắc nghẽn đường hô hấp và tử vong.

Áp xe răng nói chung và áp xe vùng lợi chân răng nói riêng là bệnh lý nha khoa có mức độ nghiêm trọng, dễ phát sinh biến chứng và đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Vì vậy khi nhận thấy các triệu chứng bất thường, bạn nên chủ động thăm khám để được chẩn đoán và can thiệp điều trị kịp thời.

Chẩn đoán áp xe vùng lợi chân răng

Trước khi chỉ định điều trị, nha sĩ sẽ thực hiện các thủ thuật chẩn đoán như sau:

• Thăm khám thực thể: Ổ mủ hình thành ở vùng lợi chân răng có thể khiến nướu răng sưng to bất thường, viêm đỏ và nóng rát. Ngoài ra nha sĩ có thể chạm vào răng để xem xét phản ứng (đau, nhức, lung lay, chảy mủ,…).
• Chụp X-Quang: Hình ảnh từ X-Quang có thể xác định hình dạng và kích thước của ổ áp xe. Bên cạnh đó, xét nghiệm hình ảnh này còn giúp nha sĩ phát hiện tình trạng nhiễm trùng đã lan tỏa hay chưa.
• Chụp CT: Trong trường hợp nhiễm trùng lan tỏa rộng, bác sĩ sẽ đề nghị chụp CT (chụp cắt lớp máy tính) để đánh giá mức độ nhiễm trùng và đề xuất hướng điều trị phù hợp.

Điều trị áp xe vùng lợi chân răng

Mục tiêu chính của điều trị áp xe vùng lợi chân răng là kiểm soát nhiễm trùng, bảo tồn răng và ngăn ngừa biến chứng. Sau đó tùy vào từng trường hợp, bác sĩ có thể can thiệp các biện pháp cụ thể nhằm khắc phục nguyên nhân gây bệnh.

1. Dẫn lưu mủ

Nhằm hạn chế tình trạng áp xe răng tự vỡ, bác sĩ sẽ tiến hành rạch ổ mủ và dẫn lưu dịch mủ ra bên ngoài. Sau đó sử dụng nước muối sinh lý và dung dịch diệt khuẩn để loại bỏ mủ trong khoang miệng và ức chế vi khuẩn gây nhiễm trùng.

Sau khi dẫn lưu mủ, vùng nướu xung quanh chân răng có thể bị sưng và đau nhức. Tuy nhiên triệu chứng này sẽ thuyên giảm dần sau khoảng vài ngày.

2. Rút tủy răng

Nếu áp xe vùng lợi xảy ra do sâu răng gây viêm nhiễm tủy, nha sĩ sẽ tiến hành rút tủy răng nhằm kiểm soát nhiễm trùng và bảo tồn răng. Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ khoan lỗ nối giữa bề mặt răng và tủy, sau đó sử dụng thiết bị để hút dịch viêm nhiễm ở tủy và ống chân răng. Cuối cùng, khoang tủy sẽ được làm sạch và trám lại với vật liệu nhân tạo.

Tủy răng không chỉ có tác dụng dẫn truyền cảm giác mà còn giúp nuôi dưỡng và duy trì hàm răng chắc khỏe. Chính vì vậy sau khi điều trị nội nha, răng thường có xu hướng giòn, dễ nứt và vỡ. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể đề nghị bọc răng để bảo vệ chân răng và hạn chế các tình trạng nói trên.

3. Nhổ răng

Đối với những trường hợp chân răng bị hư hại nghiêm trọng, nha sĩ sẽ tiến hành nhổ răng để tránh hư hại các răng lân cận. Trong quá trình nhổ răng, cần kết hợp trích rạch ổ áp xe để dẫn lưu mủ và loại bỏ hoàn toàn nhiễm trùng.

Sau khi nhổ răng, bạn có thể trồng răng giả nếu cần thiết. Với những răng không có chức năng nhai và thẩm mỹ (răng số 8) bác sĩ thường không khuyến cáo trồng răng giả.

4. Dùng kháng sinh

Kháng sinh được chỉ định khi nhiễm trùng có xu hướng lây lan hoặc được dùng cho những trường hợp có hệ miễn dịch suy giảm. Nhóm thuốc này có tác dụng ức chế vi khuẩn gây nhiễm trùng, nâng cao sức đề kháng và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Tuy nhiên nếu nhiễm trùng chỉ khu trú ở vùng lợi chân răng, nha sĩ có thể chỉ định nước súc miệng chứa thành phần diệt khuẩn để làm sạch ổ viêm nhiễm và giảm nguy cơ tái phát.

5. Thuốc điều trị triệu chứng

Áp xe vùng lợi chân răng thường gây đau nhức, sưng viêm và nóng sốt. Để làm giảm các triệu chứng này, bác sĩ Nha khoa có thể chỉ định một số loại thuốc như sau:

• Acetaminophen: Acetaminophen/ Paracetamol là thuốc giảm đau được sử dụng phổ biến. Loại thuốc này còn có tác dụng hạ sốt và giảm đau nhức do nhiễm trùng.
• Thuốc chống viêm không steroid: Thuốc chống viêm không steroid có tác dụng kháng viêm và giảm đau. Thuốc được sử dụng khi áp xe răng gây sưng hạch bạch huyết, mô nướu và đau nhức.

Phòng ngừa áp xe vùng lợi chân răng bằng cách nào?

Để phòng ngừa áp xe vùng lợi chân răng, bạn cần loại trừ các nguyên nhân và yếu tố rủi ro bằng những biện pháp sau đây:

• Chải răng ít nhất 2 lần/ ngày bằng kem đánh răng chứa canxi và fluoride. Có thể sử dụng nước súc miệng và chỉ nha khoa để làm sạch mảng bám và loại trừ vi khuẩn có hại tích tụ trong khoang miệng.
• Thay bàn chải đánh răng sau 2 – 3 tháng sử dụng.
• Hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường và axit. Đồng thời cần bổ sung một số thực phẩm lành mạnh như sữa chua, rau xanh, trái cây, nước,…
• Lấy vôi răng 1 – 2 lần/ năm và cần thăm khám nha khoa thường xuyên.
• Tích cực điều trị bệnh sâu răng, viêm nha chu, viêm nhiễm nướu,… Các bệnh lý này có thể tiến triển nghiêm trọng, làm tăng nguy cơ áp xe răng và bùng phát các biến chứng nặng nề.

Áp xe vùng lợi chân răng có khả năng phát sinh nhiều biến chứng nặng nề – đặc biệt là ở nhóm đối tượng có hệ miễn dịch suy giảm. Vì vậy bạn cần tích cực trong quá trình điều trị và chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa.