Bệnh viêm khớp vai – Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Viêm khớp vai nếu phát hiện và điều trị sớm thường không gây ảnh hưởng nhiều đến chức năng vận động và sức khỏe của bệnh nhân. Tuy nhiên, vì triệu chứng bệnh thường không rõ ràng nên rất dễ nhầm lẫn với các biểu hiện của đau nhức vai thông thường. Do đó, người bệnh thường bỏ lơ khiến bệnh chuyển nặng và gây biến chứng.

Bệnh viêm khớp vai là gì?

Viêm khớp vai là tình trạng tổn thương và bào mòn sụn bên trong khớp vai. Bệnh thường phát triển theo từng giai đoạn. Cụ thể, ở giai đoạn đầu, sụn trở nên mềm. Sau đó một thời gian, trên bề mặt sụn phát triển các vết nứt và lâu dài chúng trở nên xấu đi và bong tróc. Cuối cùng, sụn dần dần bị bào mòn để lộ bề mặt xương, gây đau nhức mỗi khi cử động khớp vai.

Thông thường, trên toàn bộ bề mặt xương, sụn không bị bào mòn cùng lúc. Tuy nhiên, nếu bệnh không được phát hiện và quản lý tốt, theo thời gian, sụn sẽ bị tổn thương nặng và mất dần. Khi đó, các xương cọ sát vào nhau khi di chuyển sẽ làm tăng nguy cơ viêm khớp vai và gây đau nhức dữ dội.

Nguyên nhân gây viêm khớp vai

Theo các chuyên gia, nguyên nhân gây viêm khớp vai cho đến nay vẫn chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên, bệnh hình thành cũng có thể do các yếu tố sau đây:

• Thoái hóa khớp vai: Viêm khớp vai xuất hiện một phần là do bệnh thoái hóa khớp vai gây nên. Bệnh xảy ra chủ yếu liên quan đến hao mòn xương khớp do lão hóa. Ngoài gây viêm khớp vai, thoái hóa khớp vai còn ảnh hưởng đến các khớp xương xung quanh. 
• Viêm khớp vai sau chấn thương (PA): Sau khi chấn thương nếu không được điều trị kịp thời có thể gây viêm khớp vai sau chấn thương. Bệnh thường khiến chất lỏng tích tụ ở khớp vai gây sưng và đau. Theo các chuyên gia, chấn thương vai thường là do sự bất ổn của khớp vai. PA hình thành thường là do trật khớp vai cuối cùng hoặc do gãy xương vai. Ngoài ra, chấn thương do tai nạn hoặc thể thao cũng có thể gây nên tình trạng này.
• Viêm khớp dạng thấp ở vai: Là một trong những bệnh lý liên quan đến tình trạng rối loạn tự miễn. Điều này có nghĩa là cơ thể người bệnh tự tấn công các tế bào khỏe mạnh, bao gồm cả lớp lót của xương khớp dẫn đến tình trạng viêm. Thông thường, viêm khớp dạng thấp vai thường xuất hiện ở cả hai vai trong cùng một lúc
• Hội chứng Rotator Cuff Tear Arthropathy: Các chuyên gia xương khớp cho biết, vai chứa một vòng quay có nhiệm vụ kết nối xương bả vai với đỉnh cánh tay nhờ gân và cơ. Khi vòng bít bị tổn thương hoặc rách sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp vai hay viêm khớp do rách vòng bít, gây đau nhức dữ dội. Ngoài đau, hội chứng Rotator Cuff còn làm yếu cơ vai và gây khó khăn trong việc nâng cao hoặc cử động cánh tay, bả vai
• Viêm khớp vai do hoại tử vô mạch (AVN): Hiện tượng này tiếp diễn trong thời gian dài có thể làm tăng khả năng gây viêm ở khớp vai. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu là do máu cung cấp cho khu vực vai và các bộ phận khác bị gián đoạn. Khi đó, máu không thể cung cấp đến xương dài của cánh tay trên khiến các tế bào trong xương không được nuôi dưỡng dẫn đến hoại tử. Lâu dần, các xương trở nên không đồng đều và gây viêm khớp vai.

Ngoài các nguyên nhân nêu trên, bệnh viêm khớp vai xảy ra cũng có thể là do:

• Thoái hóa gân hoặc viêm gân chóp xoay
• Viêm bao hoạt dịch ở khớp vai
• Viêm bao hoạt dịch dưới mỏm cùng của vai hoặc viêm gân dài cơ nhị đầu cánh tay

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp vai cao?

Viêm khớp vai thường xảy ra chủ yếu ở người cao tuổi, người trên 50 tuổi. Bên cạnh đó, bệnh vẫn có thể bắt gặp ở những đối tượng trẻ tuổi với nguyên nhân gây viêm chủ yếu là do chấn thương gãy xương hoặc trật khớp khi tham gia thể thao hoặc tai nạn. Ngoài ra, viêm khớp vai cũng có thể xuất hiện ở những đối tượng sau đây:

• Vận động viên các bộ môn thể thao như ném lao, tennis hoặc golf,…
• Người có tiền sử bị chấn thương vùng vai do té ngã hoặc bị chấn thương phần mềm vùng cánh tay
• Bệnh nhân đã từng bị gãy xương bả vai, xương cánh tay hoặc xương đòn
• Người bệnh có tiền sử nắn gãy xương hoặc phẫu thuật xương liên quan đến vùng khớp vai như xương đòn, xương cánh tay hoặc xương bả vai
• Bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, cơn đau thắt ngực, đái tháo đường hoặc bệnh liên quan đến phổi
• Người bất động khớp vai trong thời gian dài, đặc biệt là người sau phẫu thuật hoặc bất động do xương cánh tay bị gãy,…

Ngoài những đối tượng trên, người lao động nặng hoặc thường xuyên thực hiện động tác giơ cao tay thường có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp vai cao hơn người hoạt động trí óc. Mặt khác, yếu tố giới tính cũng là yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh. Cụ thể, nam giới thường mắc viêm khớp vai cao hơn nữ giới.

Triệu chứng viêm khớp vai

Viêm khớp vai thường xuất hiện với các triệu chứng nhận biết sau đây:

• Đau ở khớp vai: Hầu hết các trường hợp viêm khớp vai đều công nhận đau là dấu hiệu nhận biết đầu tiên của bệnh. Đau có thể xuất hiện ở mặt phía trước, bên cạnh hoặc ở phía sau vai. Thông thường, đau có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Người bệnh có thể bị đau khi đang sử dụng cánh tay nhưng đôi khi đau vẫn có thể diễn ra khi họ không làm việc hoặc nghỉ ngơi. Tuy nhiên, đau thường tồi tệ hơn khi bệnh nhân tập thể dục, mang vác vật hoặc nâng vật lên cao. Thậm chí đau có thể lan tỏa từ bả vai xuống cánh tay và nghiêm trọng hơn, chúng có thể lan rộng xuống khuỷu hoặc cổ tay.
• Co cứng khớp vai: Một triệu chứng khác của bệnh là tình trạng co cứng khớp, làm giảm phạm vi hoạt động của khớp. Khi gặp phải biểu hiện này, ngoài hiện tượng đau nhức kèm theo, bệnh nhân còn gặp phải vấn đề khớp vai bị co cứng, gây khó khăn trong vận động.

Bên cạnh hai triệu chứng nhận biết điển hình nêu trên, ở một số đối tượng bệnh, di chuyển vai trong tình trạng viêm có thể tạo ra tiếng ồn hoặc tiếng kêu lục cục trong khớp.

Chẩn đoán viêm khớp vai

Dựa vào tiền sử với một số đánh giá sức khỏe tổng thể kết hợp triệu chứng lâm sàng, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận chẩn đoán bệnh. Đồng thời, để chắc chắn, họ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện thêm một số thủ thuật xét nghiệm khác. Cụ thể:

• Chụp X – quang
• Chụp cộng hưởng từ MRI
• Xét nghiệm máu: Thường áp dụng để tìm viêm khớp dạng thấp
• Phân tích chất lỏng ở bao hoạt dịch

Điều trị viêm khớp vai

Sau khi có kết quả chẩn đoán, nhân viên y tế sẽ chỉ định biện pháp điều trị phù hợp với mức độ bệnh ở mỗi người. Dưới đây là các biện pháp chữa trị bệnh được bác sĩ đề nghị như:

Áp dụng bài tập giúp cải thiện phạm vi chuyển động của khớp vai

Một trong những điều trị ban đầu cho khớp vai là điều trị nội khoa. Nhân viên y tế thường khuyến khích bệnh nhân áp dụng các bài tập vận động để cải thiện phạm vi chuyển động của khớp vai. Đồng thời biện pháp này cũng giúp ngăn ngừa tình trạng co cứng ở khớp xương chuyển biến xấu. Từ đó phòng ngừa biến chứng mất khả năng cử động khớp vai.

Một số bài tập giúp cải thiện khả năng cử động ở khớp vai như:

+ Bài tập chéo tay

• Động tác chéo tay có tác dụng lên các cơ delta ở khớp vai giúp giảm căng thẳng và đau. Cách thực hiện đơn giản như sau:
• Đầu tiên, bệnh nhân nên thả lỏng và thư giãn khớp vai
• Sau đó từ từ đưa tay trái bắt chéo qua ngực và kéo cánh tay càng xa càng tốt, trong khi đó tay phải giữ ở khuỷu tay
• Giữ nguyên tư thế trong vòng 30 giây rồi thả lỏng, trả về vị trí ban đầu
• Đổi bên và thực hiện thao tác tương tự
• Thực hiện động tác lặp lại 3 – 4 lần

Lưu ý: Không cố gắng đẩy hoặc kéo tại vùng khuỷu tay để tránh tình trạng trật khớp.

+ Bài tập kéo với tư thế đứng

Bài tập này giúp tác động lên nhóm cơ trên và dưới của cơ thang, đồng thời hỗ trợ tác động lên phần trên cột sống và phía sau của khớp vai. Thường xuyên tập luyện giúp giảm đau và cải thiện tình trạng co cứng.

• Chuẩn bị dụng cụ: 3 sợi dây thun có chiều dài bằng 3 gan tay
• Thực hiện: Dây thun sau khi được cột 2 đầu vào nhau và cố định vào then cửa hoặc vật cứng. Bệnh nhân đứng thẳng sao cho tay sát vào thân người. Cuối cùng dùng lực kéo từ từ dây thun vào phía người rồi sau đó nhẹ nhàng thảo dây ra.

Với bài tập này, người bệnh nên tập mỗi ngày 3 lần, mỗi lần thực hiện 8 đợt để tăng tính hiệu quả chữa bệnh.

Thay đổi lối sống giúp khắc phục viêm khớp vai

Một trong những biện pháp điều trị y tế thứ hai được nhiều bệnh nhân áp dụng là thay đổi lối sống, thói quen sinh hoạt hàng ngày. Cách làm này thường hiệu quả ở những đối tượng mắc bệnh viêm khớp vai do thường xuyên vận động khớp vai. Nếu cơn đau xuất hiện và kéo dài trong vài ngày, bệnh nhân có thể dành nhiều thời gian nghỉ ngơi.

Bên cạnh đó nên hạn chế các sinh hoạt liên quan đến cử động tay. Chẳng hạn như, thay vì mặc quần áo trùm qua đầu, người bệnh có thể sử dụng các bộ quần áo có khóa kéo phía trước. Ngoài ra, khi sử dụng máy sấy tóc hoặc dùng điện thoại, người bệnh cũng có thể dùng dụng cụ chống đỡ thay vì dùng tay giữ chúng trong thời gian dài.

Kiểm soát cơn đau bằng thuốc hoặc vật lý trị liệu

Người bệnh có thể kiểm soát cơn đau do bệnh gây nên bằng các biện pháp dưới đây:

• Thuốc: Bệnh nhân có thể sử dụng thuốc giảm đau và một số loại thuốc khác để khắc phục triệu chứng đau nhức do bệnh gây nên. Acetaminophen và các loại thuốc giãn cơ, chống viêm không steroid không kê đơn thường được bệnh nhân sử dụng để giảm đau tại nhà. Tuy nhiên, các thuốc này có thể gây hại đối với sức khỏe, đặc biệt là gan và thận nếu sử dụng ở liều cao. Do đó, bệnh nhân chỉ nên sử dụng thuốc khi được bác sĩ chỉ định. 
• Thảo dược: Để giảm đau mà không lo tác dụng phụ có thể xảy ra, bệnh nhân có thể sử dụng một số loại dược liệu tự nhiên như hy thiêm, dây đau xương, bạch thược,… Tuy nhiên, thảo dược chỉ có hiệu quả giảm đau trong trường hợp bệnh nhẹ. Bên cạnh đó, tác dụng chữa bệnh còn phụ thuộc vào nhiều điều kiện khác nhau. Do đó, người bệnh nên hỏi ý kiến thầy thuốc để biết cách sử dụng đúng, giúp thúc đẩy quá trình chữa bệnh.
• Chườm lạnh: Để giảm đau nhức ở vai, người bệnh có thể sử dụng một túi nước đá chườm lên mặt trước, đầu hoặc sau vai. Thời gian chườm từ 20 – 30 phút. Tuyệt đối không chườm quá lâu tránh gây kích thích dây thần kinh cảm giác dưới da.
• Chườm nóng: Nhiệt sẽ giúp máu lưu thông, đồng thời giúp các khớp và cơ xung quanh vai thư giãn. Từ đó giúp giảm đau và tăng khả năng bình phục. Tuy nhiên, không nên chườm nước quá nóng để tránh gây bỏng.

Ngoài ra, trong trường hợp nặng, nhân viên y tế sẽ chỉ định tiêm cortisone để giảm đau và kiểm soát bệnh tiến triển xấu gây biến chứng. Thuốc tiêm thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến vai nhưng người bệnh không nên tự ý sử dụng. Bởi việc tiêm không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng. Vì vậy, cách tốt nhất để giảm thiểu nguy cơ rủi ro là bệnh nhân cần tiêm thuốc dưới sự giám sát và thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa.

Phẫu thuật chữa viêm khớp vai

Khi các phương pháp chữa trị bảo tồn không giúp cải thiện tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện phẫu thuật. Tùy thuộc vào độ tuổi cũng như mức độ viêm khớp mà nhân viên y tế sẽ đề nghị biện pháp phẫu thuật phù hợp. Cụ thể:

• Phẫu thuật thay khớp vai: Hay còn gọi là phẫu thuật thay khớp vai nhân tạo là quá trình loại bỏ khớp vai hư hỏng và thay vào đó là khớp vai nhân tạo có hoặc không có gắn xi măng xương. Thông thường, khớp vai nhân tạo thường bao gồm 2 bộ phận chính là chỏm khớp được làm từ crom, sắt, coban hoặc nhôm,… Còn phần ổ chảo được chế tạo bằng nhựa tổng hợp đặc biệt
• Cắt bỏ khớp vai: Phẫu thuật này thường cắt bỏ xương khỏi xương đòn
• Nội soi khớp vai: Là phẫu thuật chỉnh hình ít xâm lấn được thực hiện bằng cách đưa một ống kính nhỏ vào khớp vai thông qua vết rạch nhỏ ở bả vai.

Cách phòng ngừa viêm khớp vai

Viêm khớp vai có thể gây mất khả năng vận động ở cánh tay, đồng thời gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, để phòng bệnh và giúp sức khỏe toàn trạng không bị ảnh hưởng, bệnh nhân có thể thực hiện theo các gợi ý sau đây:

Xây dựng chế độ ăn đầy đủ và cân bằng dinh dưỡng

Chăm sóc khớp xương bằng chế độ dinh dưỡng là biện pháp được các chuyên gia sức khỏe khuyến nghị nên áp dụng. Việc bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt hệ thống khớp xương sẽ giúp xương chắc khỏe và ngăn ngừa tình trạng loãng hoặc viêm.

Để phòng và ngăn ngừa bệnh chuyển biến xấu, bệnh nhân nên chú ý chế độ ăn giàu vitamin và khoáng chất. Một số loại thực phẩm tốt cho xương khớp như cua, tôm, rau bina,… Ngoài ra, người bệnh nên bổ sung thêm các loại thức ăn giàu acid béo omega – 3 như cá hồi, dầu ô liu,… vào khẩu phần ăn hàng ngày.

Tăng cường tập luyện thể dục thể thao

Theo một số nghiên cứu, thường xuyên tập luyện thể thao chính là cách tăng cường sự chắc khỏe và linh hoạt ở xương khớp. Không những thế, liệu pháp phòng bệnh này còn giúp cải thiện sức khỏe xương, giúp bệnh mau bình phục.

Do đó, mỗi ngày bệnh nhân nên tập luyện ít nhất 30 – 60 phút để tăng cường sức đề kháng và giúp giảm đau nhức, co cứng ở vai. Các bộ môn thể thao thích hợp để phòng ngừa viêm khớp vai đó là yoga hoặc bơi lội. Tuy nhiên, trước khi tập, người bệnh nên tham khảo ý kiến chuyên gia để xác định bài tập và liệu trình tập phù hợp.

Trên đây là thông tin về bệnh viêm khớp vai, người bệnh cần tìm hiểu kỹ để có biện pháp chủ động trong việc phòng và điều trị bệnh. 

→ Có thể bạn quan tâm:

• Viêm khớp cùng chậu – Triệu chứng, biến chứng và cách điều trị
• Viêm bao hoạt dịch co thắt khớp vai là gì? Có nguy hiểm không?